ODTÜ'de Gen Tabancası Üretildi
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem ile Prof. Dr. Meral Yücel yönetiminde 13 kişilik bir ekip, bitki biyoteknolojisi çalışmalarında kullanılacak bir “Gen Tabancası" üretti.
Üç yıllık bir Ar-Ge çalışması sonucu ortaya çıkan ve bitkilere gen transferi yoluyla direnç kazandıran bu sistem; içinde elektrik-elektronik, makine, uçak mühendislerinin; moleküler biyoloji, biyoloji, biyoteknoloji, biyokimya uzmanlarının yer aldığı 13 kişilik bir ekiple meydana getirildi. Bir grup çalışması ürünü olan gen tabancası sisteminin biyolojik kısmını ODTÜ, mekanik kısmını ise BIOLAB firması ve firmanın ODTÜ Elektrik – Elektronik Mühendisliği mezunu sahibi Sinan Vasfi yürüttü.
“Gen Tabancası” sisteminin temelini oluşturan genetik çalışmalarının 15-20 yıldır sürdürüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Meral Yücel; yeni geliştirilen bu aletin, gen aktarımını hızlandırması açısından önem taşıdığını belirtti. Yücel sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye’nin problemleri Tarım Bakanlığı ile görüşmeler sonucu belirlendi. Buna göre 90’lı yıllardan itibaren genetik çalışmalara başlandı. Doku kültürlerinin oturtulmasında; mercimek, tütün gibi bitkilerde başarılı olundu.”
“Gen Tabancası”nın biyolojik ayağı sorumlularından Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem de bu aletle tütün, mercimek, nohut, buğday, fasulye, arpa, soğan, pamuk, şeker pancarı ve domateste gen aktarımının başarılı olduğunu, buğdayda ise tuz ve kuraklık toleranslı bitkilerin (transgenik) üretilmesi için çalışıldığını ifade etti. Prof. Öktem; Agrobacterium tekniğiyle, transgenik mercimek bitkisinin üretiminin de dünyada ilk kez ODTÜ’de gerçekleştiğini sözlerine ekledi.
“Gen Tabancası” projesinin; TÜBİTAK, TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı) ve TÜSİAD tarafından organize edilen 7. Teknoloji Ödülleri kapsamında Biyoteknoloji, Nanoteknoloji ve Nanobiyoteknoloji Özel Ödülü kategorisinde birincilik ödülü aldığını belirten Öktem; en prestijli teknoloji ödülü olan ve Teknoloji Ödülleri Oscar’ı olarak bilinen böyle bir ödülün ODTÜ’ye gelmiş olmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.
“Gen Tabancası”nın ticarileşmesi için; BIOLAB şirketiyle ortak olarak; ODTÜ Teknopark'ta OBİTEK (Ortadoğu Birleşik Teknolojiler) adlı bir firma kurduklarını belirten Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem; ürettikleri “Gen Tabancası”nın dünyada ticari olarak üretilen birkaç sistemden biri, Türkiye'de ise ilk sistem olduğunu söyledi. Yurtiçinde iki araştırma merkezi
tarafından aktif olarak kullanılan sistemin Rusya’ya satışının gerçekleştiğini ve Çin’le görüşmelerinin devam ettiğini anlatan Öktem; sistemin dünya çapında ticari dağıtımını yapan İngiliz firmasının da şu an kendilerinin distribütörlüğünü yaptığını belirtti.